De patella of knieschijf is een botje in de dijbeenspier, dat ervoor zorgt dat deze spier soepel over de knie kan glijden, waardoor de kat zijn poot kan strekken. Bij patella luxatie loopt een kat regelmatig op een vreemde manier, meestal met doorgezakte achterpoten.
Patella luxatie
De knieschijf wordt op zijn plaats gehouden door:
– De kniepees die van de knieschijf naar het scheenbeen loopt.
– De dijbeenspier.
– De kom; een gleuf in het dijbeen.
– Twee bandjes die aan beide kanten van de knieschijf vastzitten.
Bij patella luxatie kan de knieschijf naar de binnenkant, de buitenkant of beide kanten verschuiven.
Op het moment dat de knieschijf verschuift en uit de groeve gaat, is het onmogelijk de poot normaal te belasten. Het is voor u op dat moment goed te zien dat uw kat niet normaal loopt. Vaak lopen katten wanneer hun knieschijf uit de kom is met doorgezakte achterpoten, omdat ze hun poten niet kunnen strekken, maar ook andere manieren van vreemd lopen komen voor. Wanneer de knieschijf weer terugschiet in de gleuf (bij graad 1) en het gewricht nog niet beschadigd is door artrose, kan uw kat weer normaal lopen totdat de knieschijf wederom verplaatst.
Het kan een eigenaar ook opvallen dat de knie raar staat, naar binnen of buiten gedraaid als de kat zit of loopt, of dat de poot niet normaal belast kan worden (graad 2 t/m 4).
Patella luxatie is meestal een aangeboren, erfelijke afwijking, maar kan ook het gevolg zijn van een ongeval. Wanneer er te laat ingegrepen wordt, treedt er ook slijtage (artrose) op in de knie, hetgeen voor meer pijnklachten en belemmering in bewegen zorgt.
Fabels patella luxatie:
– Geneest, zonder operatie, als een kat benchrust krijgt.
– Geneest als de kat spierkracht opbouwt.
– Geneest met pijnstilling.
– Komt alleen bij honden en raskatten voor.
– Het is verstandig om beide knieën tegelijk te opereren.
Er bestaan 4 gradaties van patella luxatie:
Graad 1: bij druk kan de knieschijf spontaan uit de groeve schieten en schiet dan ook spontaan weer terug op zijn plaats. Ook tijdens het lopen kan de knieschijf er uitschieten, wanneer dat het geval is wordt de poot meestal even opgetrokken en is het op dat moment weer opgelost.
Graad 2: bij druk, buigen en strekken kan de knieschijf spontaan uit de groeve gaan. De knieschijf is weer terug te duwen en soms kan de kat hem zelf ook weer terug in de groeve krijgen door te overstrekken.
Graad 3: de knieschijf gaat regelmatig spontaan uit de groeve. De knieschijf is wel nog terug te duwen, maar zal snel weer uit de groeve schieten.
Graad 4: de knieschijf gaat spontaan uit de groeve en is niet meer terug te duwen.
De operatie; vaak een combinatie van onderstaande technieken:
– De gleuf waarin de knieschijf beweegt wordt dieper gemaakt.
– Het uitgerekte gewrichtskapsel wordt met een bandje ingekort.
– De aanhechtingsplaats van de kniepees wordt verplaatst.
Bij kittens die last hebben van een 1e graad patella luxatie wordt vaak nog niet operatief ingegrepen en gewacht tot ze minstens een jaar oud zijn. Dit heeft te maken met groeischijven die nog open zijn op kittenleeftijd en beter eerst gesloten kunnen zijn, dan is er stevig bot gevormd i.p.v. van het zachtere kraakbeen. Wanneer opereren op kittenleeftijd niet kan wachten, plaatst de chirurg soms teugeltjes en kan het zijn dat de kat op latere leeftijd opnieuw geopereerd moet worden.
Herstel na de operatie
Tijdens de herstelperiode moet de kat 6 weken in een bench verblijven en mag absoluut niet rennen of springen. Wanneer een kat aan beide knieën geopereerd moet worden is het niet verstandig om allebei de knieën tegelijk te laten opereren. Na de operatie aan de 1e knie en 6 weken in de bench gezeten te hebben, is het belangrijk dat er eerst spierkracht opgebouwd wordt voordat de 2e knie geopereerd wordt. Het is belangrijk dat uw kat na 6 weken door de chirurg gezien wordt en er dan ook een röntgenfoto gemaakt wordt ter controle.
Onderschat de operatie niet, neem geen risico, schade herstellen in de knie is moeilijk/onmogelijk.
Neem bij twijfel direct contact op met uw dierenarts.
Praktische tips
Mijn kater Sem is in 2019 geopereerd aan patellla luxatie graad 3 en 2; hij was toen 10 en 12 maanden oud. De groeischijven van Sem waren helemaal gesloten toen hij 14 maanden oud was, maar opereren kon niet wachten. Bij hem zijn geen teugeltjes geplaatst; hij is meteen geopereerd door een orthopeed die een combinatie van technieken gebruikt heeft.
Onderstaande ervaringen zijn op die succesvolle operaties en revalidatie gebaseerd.
Koop een grote, stevige hondenbench: verzinkt staal afmeting ongeveer 107 cm x 71 cm x 79 cm, 2 deurs, met 2 sluitingen per deur. Maak er eventueel een 2e bench goed aan vast om daar de kattenbak in te plaatsen.
Laat uw kat vooraf, indien mogelijk, aan een stevig tuigje en aan de bench wennen.
Zet de bench in de huiskamer, zodat uw kat bedrijvigheid om zich heen ziet.
Zorg dat de bench niet in de zon, te dicht bij de verwarming, of op de tocht staat.
Maak een fijn ligplekje waar de kat makkelijk op of in kan in de bench.
Leg antislip (douchematje) in de bench als uw kat wegglijdt op de vloer als hij bijvoorbeeld eet en drinkt.
Onder invloed van narcosemiddelen en pijnstilling kan uw kat panisch reageren in de bench, terwijl het later goed gaat.
Kijk goed of uw kat makkelijk in en uit de kattenbak kan in de bench.
Observeer of de (klontvormende) kattenbakvulling die u normaal gebruikt nu fijn is voor uw kat.
Uw kat mag niet springen of rennen, doe hem daarom een tuigje om als u naar de dierenarts gaat en zorg daarmee dat uw kat niet kan springen.
Probeer dagelijks hetzelfde dagritme aan te houden.
Uw kat heeft minstens 2 weken pijnstilling nodig, Sem kreeg vanaf de 2e dag metacam.
Een voerpuzzel in de bench, is een veilige bezigheid voor uw kat.
* Dit artikel is bedoeld om informatie te geven, het vervangt niet de dierenarts.
* Reageren op dit onderwerp kan op de facebookpagina van Kattendomein.
