Een kat is een vleeseter, het gebit is geschikt om prooien te vangen en te verscheuren. Kittens worden zonder tanden geboren, de eerste tanden en kiezen van het melkgebit komen 2 – 4 weken na de geboorte. Wanneer de kaken voldoende gegroeid zijn en er ruimte is voor de grotere tanden en kiezen, gaat de kat wisselen.
Open verhemelte en het wisselen
Soms wordt een kitten geboren met een open verhemelte en kan daardoor o.a. niet goed drinken, controleer dat daarom meteen na de geboorte.
Het wisselen van het melkgebit begint rond de leeftijd van 4 maanden. Door de groei van het blijvend gebit, worden de wortels van het melkgebit opgelost en vallen de tanden en kiezen uit. De melktanden en kiezen worden vaak ingeslikt, waardoor de eigenaar ze zelden vindt. De achterste 4 kiezen komen alleen in het blijvend gebit door. Op de leeftijd van ongeveer een half jaar, is het blijvend gebit volledig aanwezig.
Een blijvend kattengebit bevat 30 elementen: 12 snijtanden, 4 hoektanden en 14 kiezen. Wanneer er na een half jaar nog elementen van het melkgebit aanwezig zijn, is het verstandig om met de dierenarts te overleggen of de elementen verwijderd moeten worden. Zo’n element kan namelijk het doorkomen van een volwassen tand of kies in de weg staan, kan er voor zorgen dat het blijvend gebit scheef komt te staan en is een ideale plaats voor bacteriën die tandvleesontstekingen veroorzaken.
Soms komt het voor dat een kat een extra tand of kies heeft in zijn blijvend gebit, of het verstandig is om dat element te verwijderen hangt af van de plaats van dat element.
Problemen in de bek zijn erg pijnlijk
Katten zijn erg goed in het verbergen van pijn, daarom worden problemen in de bek niet altijd opgemerkt. Veel katten blijven zelfs normaal eten, tot het echt niet meer kan. Het is verstandig om tijdens een bezoek aan een dierenarts ook de bek te laten controleren, zodat eventuele problemen snel behandeld kunnen worden. Onbehandelde problemen in de bek kunnen ook medische problemen elders in het lichaam veroorzaken.
Herkennen en vaststellen van problemen in de bek
Symptomen:
– stinkende adem;
– verminderde eetlust, een kat stopt niet snel met eten;
– moeilijk kauwen;
– met de poot langs de bek wrijven;
– met de bek langs voorwerpen schuren;
– op niet eetbare voorwerpen kauwen;
– bloedend tandvlees;
– kwijlen;
– aanwezigheid van tandsteen;
– schudden met de kop tijdens het eten;
– gewichtsverlies;
– zichzelf nauwelijks of niet wassen;
– aan één kant kauwen;
– algemeen ziek, minder actief.
Om gebitsproblemen goed in het beeld te brengen is het belangrijk om dentale röntgenfoto’s te maken, niet elk probleem is namelijk uitwendig te zien. Achtergebleven wortelresten na het trekken van tanden of kiezen kunnen ook voor problemen zorgen, vraag daarom ook om direct na het verwijderen van een tand of kies een dentale röntgenfoto te maken.
Na een trauma, bijvoorbeeld een aanrijding of val van balkon, komen breuken van de kaak en afgebroken of losse elementen regelmatig voor. Ook scheefstand van de kaken of het gebit komt voor, dit geeft problemen met kauwen en vergroot de kans op ontstekingen. Vaak ontstoken tandvlees kan ook voor losse elementen zorgen en gebitsproblemen.
Regelmatig voorkomende problemen in de bek
Tandplaque
Tandplaque is een mengsel van bacteriën, calcium en fosfor uit het speeksel, voedselresten en water. De ruimte tussen de tand en het tandvlees is de ideale ruimte voor de groei van bacteriën. Door een natuurlijke afweerreactie van het lichaam ontstaat er een ontsteking in het tandvlees. Het is dierenartsen opgevallen dat steeds meer jonge katten tandvlees- en gebitsproblemen hebben door het calicivirus.
Tandsteen
Tandsteen ontstaat wanneer er door het speeksel verkalking ontstaat in de tandplaque. Het ontstaat vooral op plaatsen waar de speekselklieren uitmonden in de bek. De aanwezigheid van tandsteen verhoogt de kans op het ontstaan van gingivitis en parodontitis.
Stomatitis
Een ernstige en pijnlijke vorm van een ontsteking van het tandvlees en bekslijmvlies wordt stomatitis genoemd. De ontsteking kan soms tot achter in de keel aanwezig zijn. De precieze oorzaak van deze aandoening is onbekend. Een overdreven reactie, door een afwijking in het afweersysteem, op tandplaque en tandsteen kan een rol spelen.
Behandeling: medicijnen kunnen de ziekte op korte termijn onder controle houden, maar op de lange termijn is dit onvoldoende. Het trekken van alle kiezen kan een oplossing zijn, maar verhelpt het probleem niet altijd. Vaak kunnen de tanden behouden blijven en worden de kiezen verwijderd. Katten kunnen prima eten, wanneer het tandvlees genezen is, zonder tanden en kiezen.
Parodontitis
Helaas breidt een tandvleesontsteking zich gemakkelijk uit tot de diepere delen. We spreken dan van parodontitis. Dit kan leiden tot cariës en het terugtrekken van het tandvlees, waardoor wortels bloot komen te liggen. Dit kan uiteindelijk leiden tot het verlies van tanden en kiezen, omdat ze hun stevigheid in de kaak verliezen en uitvallen of getrokken moeten worden.
Tandresorptie (wordt ook Forl genoemd).
Specifiek bij katten is dit een tandprobleem, waarbij het eigen lichaam de cellen die het tandbeen en cement afbreken, gaat stimuleren. Er bestaan 2 varianten tandresorptie : type 1 en type 2.
Bij type 1 is vaak ook parodontitis aanwezig: onherstelbare schade aan weefsels rondom de tand. Dit is te zien bij de tandhals, net boven de tandvleesrand, die is ook vaak rood en ontstoken. De behandeling bestaat uit het verwijderen van de aangetaste elementen.
Bij type 2 ontstaan letsels bij de buitenkant van de wortel, met een lichte tandvleesontsteking. Dit proces verergert en breidt uit tot in de harde tandsubstantie. Zolang dit proces zich afspeelt onder de tandvleesrand zal uw kat meestal niet veel last hebben. Wanneer dit letsel bij de tandhals komt, veroorzaakt dit veel pijn en zal het element verwijderd moeten.
Een kat die last heeft van tandresorptie, heeft niet altijd last van type 1 of type 2, maar kan last hebben van beide types.
Het verwijderen van een aangetast element is niet gemakkelijk, omdat de tandwortels nog stevig vastzitten. Een dierenarts doet er verstandig aan om deze patiënten te verwijzen naar een dierentandarts. Daarnaast is het belangrijk om röntgenfoto’s te maken van het gehele gebit, om uitwendig onzichtbare tand- resorptie te kunnen zien en behandelen. Tandplaque kan het proces van tandresorptie versnellen.
Andere aandoeningen die ook vaak problemen in de bek veroorzaken
Een allergie, een vreemd voorwerp, FeLV , FiV, nierfalen en diabetes, zijn aandoeningen die vaak ook problemen in de bek veroorzaken Door een bloedonderzoek kunnen onderliggende problemen duidelijk worden en eventueel behandeld worden.
Voorkomen en behandelen van gebits-en tandvleesproblemen
Dat het voeren van brokken en vers vlees gebits- en tandvleesproblemen voorkomt is een fabel. Een feit is dat kauwen de speekselproductie stimuleert en speeksel een reinigende werking heeft. Dat betekent dat het kauwen op brokken of vers vlees en/of botjes wel een bijdrage levert aan het reinigen van het gebit. Problemen aan het gebit of tandvlees zijn erg pijnlijk, de meest katten knappen daarom erg op van een noodzakelijke gebitsbehandeling bij de dierenarts.
Tandenpoetsen kan ook helpen om problemen te voorkomen. Ondanks dat zelfs dierenartsen het er over eens zijn dat tandenpoetsen bij een kat niet makkelijk is en zeer pijnlijk bij ontstekingen, vindt u hieronder tips om het misschien toch voor elkaar te krijgen. Als u het probeert doe het dan stapje voor stapje en breidt de tijd die u eraan besteedt ook langzaam uit.
Begin met de kat op schoot te nemen en voorzichtig enkele seconden de lip op te tillen. Strijk daarna met uw vingers over de buitenkant van de wangen, ter hoogte van de achterste kiezen. Dit stimuleert de speekselklieren en zodoende het zelfreinigende vermogen van de mondholte. Als dit goed gaat doet u hetzelfde aan de binnenkant van de wangen, eerst met de blote vingers, daarna met een vochtig gemaakt gaasje of doekje. Daarna kunt u aan de slag met een zachte kattentandenborstel. Kattentandenborstels hebben zachte haren en zijn bijtbestendig. Tandpasta voor mensen is niet geschikt voor katten, er bestaat speciale dierentandpasta met een vleessmaak. Laat uw kat aan kattentandpasta wennen door die eerst met je vinger aan te brengen op het gebit.
Naast tandenpoetsen kunt u ook allerlei producten (snoepjes, gel en poeder) kopen die tandplaque helpen voorkomen en/of het gemakkelijker maken om het te verwijderen. De meningen van dierenartsen over de werking van deze producten zijn verdeeld.
* Dit artikel is bedoeld om informatie te geven, het vervangt niet de dierenarts.
* Reageren op dit onderwerp kan op de facebookpagina van Kattendomein.
